Başarısızlık Hikayeleri

Girişimcilik dünyası dışarıdan bakıldığında heyecan verici, özgür ve yüksek kazanç potansiyeli taşıyan bir alan gibi görünür. Ancak bu dünyanın parlayan yüzünün altında çok daha zorlu, belirsiz ve bazen acı verici gerçekler yatıyor. Özellikle yatırım alan her startup’ın başarılı olacağı gibi bir algı var; oysa gerçekler çok farklı.

Global istatistiklere göre girişimlerin yaklaşık %90’ı başarısız oluyor. Yani her 10 girişimden sadece 1’i ayakta kalıyor. Üstelik bu oran yatırım almış girişimlerde de oldukça yüksek. CB Insights tarafından yapılan bir araştırmaya göre, yatırım almış girişimlerin de %70’ten fazlası birkaç yıl içinde faaliyetlerini durduruyor. Kısacası, yatırım almak başarı garantisi değil; sadece bir adımdır.

Bu yazıda, yatırım almasına rağmen batmış bazı startup örnekleri üzerinden nelerin ters gittiğini, hangi derslerin çıkarılabileceğini ve girişimcilik yolculuğunda nelere dikkat edilmesi gerektiğini konuşacağız.

Fab.com: “Hızlı büyüyen” her zaman sağlam değildir

Fab.com, 2010 yılında kurulduğunda büyük bir heyecan yaratmıştı. Tasarım odaklı e-ticaret platformu, kısa sürede 300 milyon dolar yatırım topladı. Ancak agresif büyüme stratejileri, kontrolsüz harcamalar ve iş modelinin sürekli değişmesi şirketin sonunu getirdi.

Ne Öğrenebiliriz?

• Hızlı büyümek, sağlam temeller üzerine kurulmadığında çöküşü hızlandırır.
• İş modelini sürekli değiştirmek marka güvenini zedeler.
• Her yatırım turu şirketi kurtarmak yerine batışı hızlandırabilir.

Juicero: “Gereksiz teknoloji”ye yapılan yatırımın faturası

Juicero, 2016’da 120 milyon dolar yatırım aldı. Girişim, kablosuz bağlantı özellikli, çılgın mühendislikle geliştirilmiş bir meyve suyu makinesi üretiyordu. Ancak çok geçmeden kullanıcıların bu poşetleri elle sıkabildiği ortaya çıktı. Basit bir “mevcut çözüme göre daha iyi mi?” sorusu sorulmamıştı.

Ne Öğrenebiliriz?

• Ürün geliştirirken teknolojiyi değil, müşteri ihtiyacını merkeze almalısınız.
• Gerçek bir probleme çözüm sunmayan ürünler kısa ömürlüdür.
• Pahalı AR-GE her zaman akıllı yatırım anlamına gelmez.

Quibi: Doğru fikir, yanlış zamanlama

Quibi, mobil cihazlara özel kısa video içerik platformuydu. Hollywood destekli devasa prodüksiyonlarla kurulan bu startup, 1.75 milyar dolar yatırım almasına rağmen 6 ay içinde kapandı. Pandemi döneminde insanların evde televizyon izlemeyi tercih etmesi, Quibi’nin mobil odaklı stratejisini boşa çıkardı.

Ne Öğrenebiliriz?

• Pazar analizi ve zamanlama kritik öneme sahiptir.
• Büyük para ve büyük isimler, yanlış stratejileri telafi edemez.
• Kullanıcı alışkanlıklarını göz ardı etmek felakete yol açar.

Homejoy: Müşteri memnuniyetini ihmal etmenin faturası

Ev temizliği hizmeti sunan Homejoy, Uber modeliyle evlere temizlikçi yönlendiren bir girişimdi. 40 milyon dolarlık yatırımla büyüme gösterse de, müşteri şikayetleri, çalışan memnuniyetsizliği ve yasal sorunlar yüzünden faaliyetlerine son verdi.

Ne Öğrenebiliriz?

• Operasyonel kalite ve müşteri deneyimi ihmal edilemez.
• Kısa vadeli büyüme hedefleri, uzun vadeli güveni zedeler.
• Yasal yapılar iş modeline entegre edilmelidir.

Beepi: Mükemmel fikir, kötü nakit yönetimi

Beepi, ikinci el araç satışını dijitalleştirme fikriyle yola çıktı ve 150 milyon dolar yatırım aldı. Ancak yüksek operasyonel maliyetler, kontrolsüz büyüme ve nakit akışına dikkat edilmemesi nedeniyle finansal krizden çıkamadı.

Ne Öğrenebiliriz?

• Nakit yönetimi, bir girişimin oksijenidir.
• Operasyonlar büyüdükçe maliyetler de artar, bu da iyi yönetilmelidir.
• Her iyi fikir, sürdürülebilir değildir; uygulama kalitesi belirleyicidir.

Başarısızlık bir son değil, öğretmendir

Yatırım almış olmak, bir girişimi başarılı kılmaz. Başarı; stratejik planlama, pazar uyumu, kullanıcı memnuniyeti, operasyonel verimlilik ve zamanlama gibi birçok değişkenin bir araya gelmesiyle oluşur. Yukarıdaki örneklerde görüldüğü gibi, yatırım alsanız bile şu soruları sürekli sormalısınız:

• Gerçek bir probleme mi çözüm sunuyorum?
• Büyürken kaliteden ödün veriyor muyum?
• Kullanıcımı gerçekten tanıyor muyum?
• Finansal akışımı kontrol altında tutabiliyor muyum?

Her başarısızlık, başka girişimciler için birer rehber olabilir. Unutma, başarılı girişimcilerin çoğu, en az bir kere batmış insanlardır. Önemli olan, nerede hata yapıldığını görmek ve tekrar etmemektir.